Năm 1926, Henry Ford - nhà sáng lập công ty Ford Motor đã thay đổi mô hình làm việc cho nhân viên của ông từ 6 ngày xuống còn 5 ngày mỗi tuần và đã tạo nên một sự thay đổi mang tính cách mạng. Gần 100 năm sau, thị trường lao động đang bắt đầu hướng đến mô hình làm việc 4 ngày mỗi tuần. Liệu sự thay đổi này có mang tính cách mạng như cách đây 100 năm?
Nhiều chương trình thí điểm trong vài năm qua cho thấy làm việc 4 ngày mỗi tuần giúp tăng hiệu suất làm việc lên 25-50%. Theo CNN, từ ngày 6/6 năm nay, 3.000 người lao động trong 70 công ty tại Vương quốc Anh đã bắt đầu chương trình thí điểm làm việc 4 ngày mỗi tuần với mô hình 100:80:100 - nhận 100% lương, làm việc 80% thời gian và cam kết đạt 100% năng suất. Mô hình làm việc này đã giúp tăng năng suất lao động nhân viên cũng như giúp doanh nghiệp tiết kiệm các khoản chi phí vận hành như tiền đi lại của nhân viên, tiền vật dụng văn phòng... Đơn cử Microsoft Japan đã tiết kiệm 23% mức điện sử dụng trong văn phòng, 59% giấy in khi thí điểm mô hình này, theo thông tin đăng tải trên Guardian.
Tuy vậy, mô hình làm việc 4 ngày mỗi tuần vẫn tiềm tàng những rủi ro cho cả nhân viên và doanh nghiệp nếu không được áp dụng đúng cách và đúng thời điểm. Việc giảm giờ làm nhưng vẫn giữ nguyên mức lương là một phúc lợi, nhưng áp lực phải hoàn thành cùng một khối lượng công việc trong khoảng thời gian ngắn hơn có thể gây tác dụng ngược. Điều này có thể khiến nhân viên bị kiệt sức và ảnh hưởng đến vận hành của doanh nghiệp.
Phân bố ngày nghỉ sao cho phù hợp cũng là một vấn đề đau đầu cho doanh nghiệp khi chín người mười ý, có người sẽ muốn nghỉ vào thứ hai, người thì thứ sáu hay giữa tuần. Bên cạnh đó, tính khả thi khi áp dụng cho nhiều nhóm ngành nghề đặc thù như giáo dục, y tế,... là điều mà doanh nghiệp cần cân nhắc nếu có ý định triển khai mô hình làm việc này.
Trong khi nhiều doanh nghiệp trên thế giới đã ứng dụng mô hình làm việc 4 ngày mỗi tuần thì nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn làm việc 6 ngày mỗi tuần. "Để tiệm cận hơn với xu hướng thế giới, các nhà quản trị Việt rất cần thay đổi tư duy để quản trị dựa trên hiệu quả công việc thay vì số giờ làm, từ đó tạo sự linh hoạt cho người lao động cũng như nâng cao hiệu suất làm việc của cả bộ máy doanh nghiệp. Dẫu biết có rất nhiều chướng ngại, doanh nghiệp hoàn toàn có thể ứng dụng mô hình 4 ngày làm việc này nếu dám thay đổi và thử nghiệm", bà Tiêu Yến Trinh, CEO công ty tư vấn nhân sự Talentnet nhận định.
Để từng bước hiện thực hóa mô hình làm việc 4 ngày mỗi tuần, bà Trinh gợi ý người lao động và doanh nghiệp có thể tham khảo các bước "giảm sốc" dưới đây để sẵn sàng chuyển đổi.
Trước hết, người lao động nên luyện tập thói quen quản lý thời gian và công việc để không bị bỡ ngỡ khi thời gian làm việc bị rút ngắn đột ngột. Họ có thể sử dụng các công cụ hỗ trợ theo dõi thời gian như Toggl hoặc Harvest để phân bổ thời gian hợp lý cho từng hạng mục công việc.
Đối với các công việc mang tính lặp lại hoặc thủ công, người lao động có thể tự động hóa bằng cách lên lịch cho các bài đăng trên mạng xã hội, tạo phản hồi email soạn trước, tự động điền vào các biểu mẫu trực tuyến chỉ bằng một nút bấm,... để tiết kiệm thời gian và tập trung vào các phần việc quan trọng hơn.
Còn phía doanh nghiệp có thể thử nghiệm ứng dụng mô hình hybrid working – mô hình làm việc kết hợp tại văn phòng và ở nhà trước khi triển khai rút ngắn ngày làm việc. Hybrid working là tiền đề giúp người lao động làm quen với hình thức làm việc linh hoạt, tự do sắp xếp công việc, từ đó đỡ ‘bỡ ngỡ’ khi triển khai làm việc 4 ngày mỗi tuần - vốn đòi hỏi người lao động cần tập trung giải quyết công việc nhanh hơn so với mô hình cũ 5 ngày mỗi tuần.
Để hạn chế các rủi ro khi chuyển đổi từ làm việc 5 ngày xuống 4 ngày mỗi tuần, doanh nghiệp nên thử nghiệm áp dụng mô hình này với một nhóm nhân sự trước khi áp dụng cho toàn công ty. Bên cạnh đó, việc sử dụng dịch vụ nhân sự thuê ngoài, cũng là một giải pháp để giúp giảm tải công việc hành chính, quy trình cho nhân viên, giúp họ tối ưu hóa thời gian cho những công việc chiến lược hơn.
"Mô hình làm việc 4 ngày mỗi tuần mang lại nhiều lợi ích cho nhân viên và doanh nghiệp nhưng cũng có thể là "con dao 2 lưỡi" nếu không được ứng dụng đúng cách. Doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ những hệ quả cũng như lợi ích khi ứng dụng mô hình làm việc 4 ngày mỗi tuần vào hoạt động doanh nghiệp, đồng thời chú trọng đến mong muốn và khả năng của nhân viên. Và trên hết, người lao động cũng cần phải thay đổi tư duy và cách làm việc để sẵn sàng thử nghiệm", bà Trinh kết luận.