Nhiều chuyên gia trong ngành đã cảnh báo Việt Nam về việc mất trắng thị trường bán lẻ vào tay Thái Lan. Các mặt hàng Thái, từ bánh kẹo đến hàng xa xí phẩm, đang tấn công mạnh vào thị trường Việt Nam qua hình thức mua bán sát nhập công ty. Tháng 1/2016, tập đoàn TCC Holding của Thái đã chính thức mua Metro Cash & Carry Việt Nam từ tập đoàn Metro của Đức với giá 655 triệu euro (tương đương 712.14 triệu USD), bao gồm 19 chi nhánh bán sỉ và toàn bộ bất động sản của tập đoàn này tại Việt Nam.

Một tập đoàn khác của Thái, Berli Jucker (BJC), cũng đang đàm phán mua lại Big C Việt Nam từ tập đoàn Casino Group của Pháp. Tập đoàn Pháp cho biết muốn bán lại thị trường Việt Nam sau khi hoàn thành việc chuyển nhượng tương tự tại Thái Lan cho tập đoàn Thái TCC với giá 3.5 tỷ USD hồi đầu tháng 2/2016.

Theo bà Vũ Kim Hạnh, chủ tịch hiệp hội hàng Việt Nam chất lượng cao thì “Nếu Big C cũng bị bán lại cho Thái, có thể nói cả thị trường bán lẻ Việt Nam đã rơi vào tay Thái Lan”.

Năm 2013, BJC mua lại chuỗi tiện lợi Family Mart từ đối tác Nhật và đổi tên thành B’s Mart. Cuối 2013, Family Mart hợp tác với một đối tác Việt Nam để tiếp tục kinh doanh hệ thống Family Mart, tách rời khỏi B’s Mart của Thái. Bà Hạnh cho biết “Tập đoàn Thái đã triển khai hoạt động bán sỉ, cửa hàng tiện lợi, và cả các kênh bán lẻ truyền thống tại Việt Nam. Họ chỉ còn thiếu có hệ thống kênh siêu thị.”

Với nhiều hệ thống phân phối đều do công ty Thái Lan chi phối, nhà đầu tư Thái dễ dàng cắt gỉam chi phí và tăng mức độ cạnh tranh trên thị trường. Hàng Việt nam do đó khó mà có thể cạnh tranh lại hàng Thái Lan để có thể thâm nhập được vào hệ thống bán lẻ.

Trên thực tế, hàng Thái đang chiếm lĩnh hệ thống B’s Mart từ sau khi Thái Lan mua lại chuỗi Family Mart. Cách thu mua hàng hoá của họ thay đổi hoàn toàn, chủ yếu là hàng bánh kẹo, thực phẩm đóng gói của Thái Lan.

Một nguy cơ thật sự

Không gian trưng bày hàng hoá Thái Lan dĩ nhiên phải tăng lên cùng với sự phát triển kênh bán lẻ của Thái tại Việt Nam. Một giám đốc công ty thực phẩm đông lạnh tại TP. HCM cho biết họ không còn sản xuất hàng gắn nhãn riêng của Metro từ năm ngoái, kể cả trước khi Metro bị Thái Lan mua lại. Trước và sau thương vụ Metro hoàn thành, qui trình thu mua đã hoàn toàn thay đổi, với nhu cầu sử dụng hàng Thái nhiều hơn trong hệ thống. Hiện tại, chỉ có hàng Thái được làm chương trình xúc tiến liên tục. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đành chịu trận.

Sự hiện diện của hàng Thái tại các hệ thống bán lẻ khác như Lotte Mart của Hàn quốc hay Coop Mart của Việt Nam cũng tăng lên đáng kể. Ngành bán lẻ Thái Lan được chính phủ nước này hỗ trợ rất lớn về cả chính sách và nguồn vốn trong chiến lược “xâm lấn” này, ông Võ Xuân Trung, giám đốc công ty IBP chuyên phân phối hàng Thái lan cho biết.

Trước đây nếu chỉ có một hội chợ hàng Thái Lan hàng năm thì kể từ năm 2014 có đến 4 hội chợ như thế mỗi năm. Trung cho biết thật ra là vì “hàng Thái chất lượng tốt hơn, giá cả hấp dẫn hơn là hàng Việt Nam”.

Trần Tuấn Anh, giám đốc công ty Pathfinder, một công ty tư vấn tại TP. HCM cho biết nguy cơ mất trắng thị trường bán lẻ cho Thái Lan là nguy cơ thật sự. “Khi đã vào thị trường rồi, họ sẽ ngày càng tăng sự hiện diện hàng hoá của mình”. Có lẽ cần một chính sách can thiệp tức thì từ nhà nước trước khi nguy cơ lớn hơn ập đến. Người tiêu dung đổ đi mua hàng Thái, còn công ty Thái thì đổ đi mua công ty Việt Nam!

Theo Retail Asia đăng ngày 24/02/2016